The impression: Nepali people have rarely been so optimistic about the Prime Minister as they are with Baburam Bhattarai and it’s a rare sight when Nepalis across the political spectrum (especially those who are considered general population- students, youths, activists) express satisfaction, relief, even happiness, over the election of a person to the post of Prime Minister. It seems as if the whole country has put its faith and hope on Baburam Bhattarai. Going by the Facebook statues, tweets and tea-talks on the streets of Kathmandu, the election of Baburam Bhattarai yesterday as the 35th Prime Minister of Nepal seems to be the best thing to have happened in Nepal in a long long time. While putting enormous faith on his the nation seems to have forgotten that BRB is a Maoist who waged a 10-year-old bloody war that killed 15000 Nepalis.  BUT, and this is a big one, will he be able to live up to the sky-high expectation of Nepali people? Lets hope he does.

On a lighter note, Prime Minister BRB will be riding a locally assembled car called Mustang- nothing to do with Ford, I assume. (Mustang is a Himalayan district that borders China.) This car (see pic below) is cheap compared to what other Prime Ministers have used in the past.

Based on his interview with Kantipur today, the following are BRB’s top priorities:

1. To take the [existing situation] to the logical conclusion based on national consensus by following the Comprehensive Peace Accord that the Maoist had signed with the then government of Nepal in 2006.
2. Bring out a progressive constitution, based on national consensus, that ensures federal setup.
3. Provide relief to people who have been marred by poverty, unemployment and inflation.
4. Good governance.
5. Create an investment-friendly environment in Nepal and create a framework of economic development to create jobs.

Born in a lower middle class peasant family on June 18, 1954, in Belbas, Khoplang VDC, of Gorkha district, Baburam Bhattarai, is widely recognised for his political and intellectual activism. He is popularly addressed as ‘Dr Bhattarai’ for his doctorate degree in regional planning from India’s Jawaharlal Lal Nehru University (JNU). He has a Masters degree on Urban and Regional Planning from New Delhi’s School of Planning and Architecture. Today, he is known as one of the architects that led to the establishment of republic Nepal.

He had played a vital role to bring the UCPN (Maoist) and Parliamentary parties to common ground through the 12-point agreement which led to the abolishment of monarchy. He is known as the ‘always first’ or the ‘never second’ man.

Born in a remote village where formal education was in dribs and drabs, Bhattarai in his early childhood received informal education from a retired army soldier, Bhakta Bahadur Bhujel. His formal education began in the year 1963 only when the United Mission to Nepal opened Amar Jyoti High School in Luitel village, two-hour walking distance from Belbas.

In 1970, he stole the limelight for topping the tough SLC examinations, a feat unimaginable for a student from a remote village school. He pursued Intermediate in Science (ISc) from Amrit Science College in Kathmandu and repeated the same performance.

In 1977, under the Colombo Plan, Bhattarai completed his Bachelors in Architecture from Chandigarh, India. He got the taste of political knowledge in the library of Punjab University, where he would spend hours reading books of great scientists and philosophers, introducing himself to the works of Kant, Marx and Che among others.

In 1979, he went on to complete his Masters in Town and Country Planning (Hons) with specialisation in Urban and Regional Planning from the School of Planning and Architecture from JNU.It was in JNU where he met Hisila Yami and later and married her. Bhattarai obtained his PhD degree in Regional Development Planning, from JNU. His thesis titled—’The Nature of Underdevelopment and Regional Structure of Nepal’—was later published as a book.

In 1977, he became the founder president of All India Nepalese Students Association. While in India, he came into the contact of top political leaders of Nepal like BP Koirala, Tulsi Lal Amatya, Mohan Bikram Singh and Rishikesh Shah and plunged headlong into democratic politics. He was arrested in 1980 for the first time by Indian police while showing black flags to King Birendra in New Delhi. In 1981, Bhattarai became a member of the Communist Party of Nepal through Mohan Bikram Singh. Subsequently, he became active in organising migrant Nepali workers in India through All India Nepalese Unity Society (1979-1986).

Between 1977 and 1986 he became the editor of Janamanas and Nepali Ekta, published from India. After completing formal education, he returned to Nepal in 1986 and became full-time party cadre and political activist. During the anti-Panchayat people’s movement of 1990 Bhattarai was the central spokesman of United National People’s Movement, a coalition of CPN (Masal), CPN (Mashal), Proletarian Labour Organisation and other left groups. Post-1990, his political activism intensified against, in is own words, ‘the weaknesses and limitations of the chronically infirm parliamentary system after 1990’. He was held and jailed in 1994 by the so-called democratic government.

Since 1991 Bhattarai has played an instrumental role in shaping the revolutionary path of the communist movement in Nepal as a politburo member of CPN (Unity Centre) and later of CPN (Maoist). Between 1991 and 2001, he was also the president of United People’s Front. During the People’s War, he remained underground from 1996 to 2006 and led the conflict on different fronts.

He has been the convener of the United Revolutionary People’s Council, a shadow People’s Government since 2001. In 2003, he led the Negotiating Team of CPN (Maoist) for peace dialogues. He is widely acknowledged as one of the architects of the Joint People’s Movement of 2006 and as a key negotiator of Comprehensive Peace Accord signed in November 2006.

In the first ever Constituent Assembly elections held in April 2008, Nepali people once again established him as the ‘Always First’ figure by electing him from Gorkha constituency No 2 with the highest number of votes and highest margin against the nearest rival (46,272 votes against 6,143; nearly 82 percent of the votes). In the subsequently formed government, headed by party Chairman Push Kamal Dahal, Bhattarai was appointed as finance minster. During his tenure he proved his worth.

Between the end of 2004 and early 2005, relations between Chairman Dahal and Bhattarai soured. It was reportedly due to the disagreement on power sharing inside the party. Bhattarai was unhappy with the consolidation of power under the party chief. Dahal expelled Bhattarai from the party but he was later reinstated. When King Gyandra took the power in 2005, there was disagreement between Dahal and Bhattarai. Dahal was in favour of joining the hands with Royal palace, while Bhattarai was for joining hands with parliamentary parties.

The Maoist ideologue believes that the party should move ahead with a strategy of democratic republic and multiparty system for a time being as the other parties would not accept a people’s republic immediately. After his release from punishment and during a meeting held at Chunbang, a village in Rolpa, the party held discussions on Bhattarai’s idea. Only then the party came forward with a strategy of democratic republic rather than a people’s republic. Bhattarai’s strategies have worked out to date, which put forward the party as the main kingmaker of the nation’s politics.

Dahal and Bhattarai agree on strengthening the newly established democratic republic than implementing a people’s republic immediately.

खोप्लाङदेखि बालुवाटारसम्म

पटक-पटक सञ्चारमाध्यम सर्वेक्षणले माओवादी उपाध्यक्ष बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्रीका उपयुक्त पात्र देखाएको थियो । उनको पक्षमा डिस्टिन्सन अर्थात् ८० प्रतिशत बढी देखिन्थ्यो । यो सर्वेक्षण परिणामप्रति हल्का टिप्पणी गर्नेहरूले भन्थे, स‍ञ्चारमाध्यमका मात्र प्रधानमन्त्री ।’ अन्ततः उनी आइतबार संसद्मा कुल सांसद संख्याको ५९ प्रतिशत मतमा प्रधानमन्त्री बने । माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले भट्टराईलाई सहयोग गर्दैनन् भन्ने धेरैलाई शंका थियो । भट्टराईलाई प्रधानमन्त्री बनाउन दाहाल अहोरात्र खटे र अन्ततः संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चासँग सहमति गरी प्रधानमन्त्री बनाइछाडे । भट्टराई प्रधानमन्त्री त भए, तर उनको अब काँडाघारीको यात्रा सुरु भएको छ ।

गंगा बीसी
काठमाडौं- बाबुराम भट्टराईले संविधानसभा निर्वाचनमा गोरखा-२ बाट देशकै सबैभन्दा बढी ८२ प्रतिशत मत ल्याएका थिए । कुल ४६ हजार २ सय ७२ मत प्राप्त गरेका थिए । गोर्खा जिल्लाको बेलबास, खोप्लाङ गाविसमा निम्नमध्यम वर्गीय किसान परिवारमा २०११ असार ४ -जुन १८, १९५४) मा जन्मेका थिए । उनी माओवादीभित्रका मिहिनेती, अध्ययनशील र कार्ययोजना निर्माणकर्ताका रूपमा चिनिन्छन् । पार्टीको कार्ययोजना कार्यान्वयन गर्न उनको खुबी देखिन्छ । आफूले पाएको जिम्मेवारी जसरी पनि फत्ते पार्ने उनको विशेषता हो ।

भट्टराई परिवार पाल्पाका सेन राजाका परम्परागत पुजारी र ज्योतिषी थिए । भट्टराई परिवार ईस्वी १५ औं शताब्दीतिर पाल्पाबाट गोर्खाको लिगलिगमा बसाइँ सरेको थियो । द्रव्य शाहलाई लिगलिग र गोर्खाका राजा बनाउन भट्टराई परिवारकै पुर्खा गजानन भट्टराईले मुख्य भूमिका खेलेका थिए । भट्टराई वंशकै एउटा समूह लिगलिग कोटको फेदीमा रहेको बेलबासमा खेतीपाती गरेर बस्यो ।

शाहवंशलाई राज्यसत्तामा ल्याउन भट्टराई वंशले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो, त्यही भट्टराई परिवारकै वंशजमध्येका एक सदस्य बाबुरामले शाहवंशको अन्त्य गर्न लागिपरे । माओवादी युद्धकै बेला राजासँग पनि वार्ता गर्नुपर्ने सन्दर्भलाई लिएर अध्यक्ष दाहाल र उनीबीच अन्तरसंघर्षसमेत चर्केको थियो । २०१७ मा बहुदलीय व्यवस्था खारेज गरी राजा महेन्द्रले निर्दलीय व्यवस्था स्थापना गरेपछि कांग्रेसले सशस्त्र संघर्ष सुरु गर्‍यो । त्यतिबेला उनका मामा कृष्णप्रसाद न्यौपाने कांग्रेसका नेता थिए । उनी भूमिगत भएका बेला उनको घरमा बसेकाको राजतन्त्रविरोधी कुरा सुनेर उनमा राजतन्त्रविरोधी चेत आएको बताउँछन् । २०४६ मा नयाँदिल्ली भ्रमणमा गएका राजा वीरेन्द्रलाई कालो झन्डा देखाएको आरोपमा भारतीय प्रहरीले उनलाई पक्राउ गरेको थियो ।

एसएलसी परीक्षामा बोर्डफस्ट भएपछि मात्र पाइन्ट लगाएका भट्टराई सानो छँदा गोठालो जान्थे । ‘म कहिलेकाहीं गाईगोरु हेर्न पनि जान्थें । हाम्रो घरमा लक्ष्मी र रिठ्ठु नामका गाई थिए । लक्ष्मी गाई चोर्ने स्वभावको थियो । जंगलमा लगेर छोड्यो, केही बेरमै धान चोर्नका लागि धानखेतमा पुग्थ्यो । एकदिन मैले चराउन लगेका बेला खुबै हैरान बनायो । जंगलमा बीचका काँडामा पसेर फर्काउनुपरेको थियो । काँडाले मेरो लुगा पनि च्यातियो,’ कान्तिपुरको बालकोसेली ‘कोपिला’ सँगको अन्तर्वार्तामा उनले केही दिनअघि मात्र भनेका थिए, ‘म सधैं कट्टु (हाफपाइन्ट) मात्र लगाउँथें । पाइन्ट लगाउन थालेको त एसएलसी पास गरेपछि मात्रै हो ।’

२०२६ मा उनी गोरखाबाट एसएलसीमा बोर्डफस्ट भए । त्यसपछि उनले अमृत साइन्स कलेज काठमाडौंमा विज्ञान पढे । पछि कोलम्बो प्लानअन्तर्गत भारतको चण्डीगढबाट आर्किटेक्चर विषयमा स्नातक गरे । २०३४ मा ‘टाउन एन्ड कन्ट्री प्लानिङ’ मा थप अध्ययन गर्न नयाँदिल्ली गए । त्यहाँको ‘स्कुल अफ प्लानिङ एन्ड आर्किटेक्चर’ बाट उनले ‘सहरी र क्षेत्रीय योजना’ मा स्नातकोत्तर (मास्टर्स) गरे । यहीं उनको हिसिला यमीसँग भेट भयो, त्यसपछि यमी र भट्टराईको बीचमा बिहे भयो । यमी हाल पोलिटब्युरो सदस्य छिन् ।

भट्टराईले क्षेत्रीय विकास योजनामा जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालयबाट ‘विद्यावारिधि’ -पीएचडी) गरे । उनले ‘द नेचर अफ अन्डरडेभलपमेन्ट एन्ड रिजनल स्ट्रक्चर अफ नेपाल’ विषयमा अनुसन्धान गरे । भट्टराईलाई राजनीतिक अर्थशास्त्रमा बढी रुचि छ । त्यसैले पनि उनी बेला-बेलामा आर्थिक क्रान्ति गरेर मात्र मुलुकको विकास गर्न सकिनेमा जोड दिन्छन् । मुलुकमा पुँजीवादी आर्थिक क्रान्ति नभई मुलुकको विकासले गति लिन नसक्ने उनको विश्वास छ ।

माओवादीमा उनीमाथि जहिले पनि भारतप्रति नरम भएको आरोप लाग्दै आएको छ । पार्टी अध्यक्ष दाहालले ललितपुरको खन्ना गार्मेन्टमा ‘भारतपरस्त’ आरोप लगाएपछि पार्टीमा ठूलो विवाद भएको थियो । पार्टीभित्रकै ‘हार्डलाइनर’ पक्षले उनलाई दक्षिणपन्थी नेताका रूपमा आरोप लगाउँछन् । कांग्रेस, एमाले र मधेसवादी मोर्चासँग सहकार्यबाट मात्र मुलुकलाई अग्रगति दिन सकिने धारणा राखेकाले उनीमाथि यस्तो आरोप लागेको हो ।

अध्यक्ष दाहालको नेतृत्वमा गठित सरकारमा उनी २०६५ मा नौ महिना अर्थमन्त्री भएका थिए । लक्ष्यभन्दा धेरै राजस्व उठाएका कारण उनी सफल अर्थमन्त्री मानिन्छन् । त्यसपछि उनको लोकपि्रयता झनै चुलिएको हो । तर उनी लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाजस्तो तरल राजनीतिक शक्तिको भरमा प्रधानमन्त्री बनेका छन् । शान्ति प्रक्रियाअन्तर्गत लडाकु समायोजन र संविधान निर्माण अघि बढाउनु उनका लागि कम चुनौतीपूर्ण छैन । उनले प्रतिपक्षी दल कांग्रेस र एमालेको कडा सामना गर्नुपर्नेछ ।

माओवादीभित्र मध्यम वर्गमा ‘लोकपि्रय’ भट्टराई तेस्रो नेतामा पर्छन् । यही बुझेर हुनुपर्छ, उनी आफूलाई बलियो बनाउन प्रयासरत छन् । २०३७ मा मोहनविक्रम सिंहमार्फत नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको सदस्य बनेका उनले अखिल भारत नेपाली एकता समाजमार्फत  (१९७९-१९८६) भारतमा रहेका प्रवासी नेपाली कामदारलाई संगठित गरेका थिए । दिल्लीमा रहँदा करिब १० वर्षसम्म उनी भारतबाट प्रकाशित हुने ‘जनमानस’ र ‘नेपाली एकता’ पत्रिकाका सम्पादक बनेका थिए । पञ्चायतकालमा उनी दुई पटक पक्राउ परेका थिए ।

२०४२ मा उनी काठमाडौं फर्के । काठमाडौं फर्किनुअघि उनले पूर्णकालीन राजनीति गर्ने मनस्थिति बनाइसकेका थिए । उनी मसालको काठमाडौं जिल्ला सेक्रेटरी र वागमती ब्युरो सदस्य भएर कम्युनिस्ट राजनीतिमा सक्रिय भए । मसालको काठमाडौं जिल्ला सेक्रेटरी र वागमती ब्युरो सदस्य भएर कम्युनिस्ट राजनीतिमा सक्रिय भए । २०४२ मा पूर्णकालीन र २०४७ सालमा केन्द्रीय सदस्य भएका थिए ।

२०४६ को जनआन्दोलनताका मसाल, मशाल, सर्वहारा श्रमिक संगठन, शम्भुराम समूह, कृष्णदास समूह आदि मिलेर संयुक्त राष्ट्रिय जनआन्दोलन नामक मोर्चा बन्यो । त्यसको उनी प्रवक्ता थिए । माओवादीले २०५२ मा युद्ध सुरु गर्दा उनी वरिष्ठ नेता भइसकेका थिए । २०५५ भदौमा माओवादीको चौथो विस्तारित बैठकमा भट्टराईले अध्यक्ष दाहालमा नेतृत्व केन्द्रीकरण भएको बताएपछि मतभेद सुरु भएको थियो । विवाद बढ्दै जाँदा उनी २०६१ मा ‘अराजक’ भएको आरोपमा कारबाहीमा परे । २०६२ मा कारबाही फिर्ता भएपछि उनी पुनः नेतृत्वमा आएका थिए । २०६२ मा तत्कालीन सात दल र माओवादीको वार्तामा उनी सक्रिय भएर लागेका थिए । २०६४ मा भएको विस्तृत शान्ति सम्झौताका मुख्य वार्ताकार थिए । नेपाली र अंग्रेजी भाषामा गरी उनका करिब डेढ दर्जन पुस्तक प्रकाशित छन् ।

र, प्रधानमन्त्री चढ्ने ‘मुस्ताङ’ गाडी

काठमाडौ, भाद्र १२ – नवनिर्वाचित प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले चढ्ने नेपालमै बनेको ‘मुस्ताङ’ गाडी गृहमन्त्रालय ल्याइ पुर्याएको छ । गृहका कर्मचारीहरु झण्डा लगाएर पुर्याउने तयारीमा छन् ।

बा१झ ९३६० नम्बरको उक्त गाडी पहिलो पटक देखेको भन्दै गृह मन्त्रालयकै कर्मचारीहरु हेर्न झुम्मिएका छन् ।

प्रधानमन्त्री पदमा निर्वाचित हुने पक्का भएपछि भट्टराईले आइतबार दिउँसो १२ बजे नै आफूले नेपालमै बनेको ‘मुस्ताङ जिप’ चढ्ने इच्छा व्यक्त गरेका थिए ।

स्रोतका अनुसार फोनमा निर्देशन पाएलगत्तै दिउँसो १ बजेदेखि नै गृह मन्त्रालय गाडीको खोजीमा लागेको थियो । एक बजे निर्वाचन प्रक्रिया सुरु भए पनि साढे ६ बजे मात्रै भट्टराई प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित भएका थिए । भट्टराईले दिउँसै मुस्ताङ गाडी मगाएर त्यसमा राष्ट्रिय झन्डा लगाउने व्यवस्था गर्न उच्च सरकारी एक अधिकृतलाई आग्रह गरे पनि आइतबारै त्यो सम्भव भएन ।

‘गाडी त पाइने भयो तर दर्ता प्रक्रिया र नम्बर हालिनसकेकाले आइतबारै ल्याउन सकिएन, सोमबार मुस्ताङ जिप आउँछ,’ गृह मन्त्रालयमा मन्त्रीहरूलाई गाडीको व्यवस्थापन गर्ने एक उच्च अधिकृतले आइतवार कान्तिपुरसँग भनेका थिए ।

प्रधानमन्त्री कार्यालयसम्बद्ध स्रोतका अनुसार भट्टराईले राष्ट्रपति रामवरण यादवबाट शपथ ग्रहण गरेपछि मुस्ताङ जिप चढेर बहालीका लागि सिंहदरबारस्थित प्रधानमन्त्री कार्यालय आउने कार्यक्रम छ ।

३५ औं प्रधानमन्त्रीलाई कुन गाडी उपलब्ध गराउने भन्ने सोचमा अलमलिएको गृह मन्त्रालयका अधिकारीहरू अकस्मात् नामै नसुनेको गाडी प्रधानमन्त्रीका लागि खोजी हुँदा चकित परेका थिए । निवर्तमान प्रधानमन्त्रीले आफूले चढेकै गाडी लिएर जाने परम्पराका कारण गृह मन्त्रालय जहिल्यै नयाँ प्रधानमन्त्रीलाई दिने गाडीको खोजीमा चिन्तित हुने गर्छ । पूर्वप्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरू कसैले गाडी नफर्काएको अवस्थामा गृहलाई सधैं यस्तो समस्या आइलाग्ने गरेको हो । ‘सरकारमा रहँदा सबै राम्रा र नयाँ गाडीहरू मन्त्रीहरूले नै चढेका हुन्छन्, तत्काल नफर्काउने गरेकाले नयाँ सरकार बनेलगत्तै सधैं यस्तो समस्या आउँछ,’ गृहको एक अधिकृतले भने । शपथपछि भट्टराईले चढ्न खोजेको मुस्ताङ गाडी नेपालमै बनाइएको पहिलो गाडी हो । यो गाडी हुलास मोटर्स कम्पनीले भारतबाट पार्टस्हरू आयात गरी नेपालमा फिटिङ्स गरेर तयार गर्ने गर्छ । भारतमा विभिन्न कम्पनीले उत्पादन गर्ने जिपजस्तै यो गाडी समथर र पहाडी बाटोका लागि भरपर्दोसमेत मानिन्छ । ‘पदमा रहँदा या पदमुक्त हुँदा करोडौंको गाडी जबर्जस्ती लैजाने अन्य नेताहरूको बानी र परम्परालाई व्यंग्य गर्दै भट्टराईले यस्तो गाडी चढ्ने इच्छा व्यक्त गरेका हुन सक्छन्,’ गृहका एक अधिकारीले भने, ‘प्रधानमन्त्रीले मन्त्री र उच्च कर्मचारीलाई सन्देश दिन खोजेका छन्, अरूलाई पनि मितव्ययी बनाउन नसके उनी एक्लोले यस्तो गाडी चढ्नुको अर्थ रहनेछैन ।’

कस्तो हो मुस्ताङ जिप ?

भीम घिमिरे

विराटनगर- डेढ दशकदेखि गाडी उत्पादन गर्दै आएको यहाँको १७ नम्बर वडास्थित हुलास मोटर्स कम्पनीमा इन्जिनियर प्रफुल दास आइतबार निकै हषिर्त थिए । कारण थियो, नवनियुक्त प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईको स्वदेशमै उत्पादित गाडी हुलास मुस्ताङ चढ्ने चाहना ।

आइतबार सदनमा निर्वाचन भइरहँदा दास कारखानामा उत्पादन भइरहेका गाडीमध्ये प्रधानमन्त्रीका लागि उपयुक्त हुने के-के सुविधा थप्न सकिन्छ भन्दै योजना गरिरहेका थिए । डा. भट्टराईले मुस्ताङ म्याकस चढ्ने खबर कारखानाभरि सबैले थाहा पाए । हर्ष बाँडे ।

‘हामीले अहिले उहाँलाई दिएको डमी गाडी हो,’ इन्जिनियर दास भन्छन्, ‘बढीमा डेढ महिनाभित्र हामी उहाँलाई मुस्ताङ म्याक्स अत्याधुनिक गाडी उपलब्ध गराउँछौं ।’ उनका अनुसार २५४० सीसीको डिजेल इन्जिन उक्त गाडी नेपालका सबैजसो भूभागका लागि उपयोगी छ । मुस्ताङदेखि ताप्लेजुङ र संखुवासभासम्म टेस्ट ड्राइभमा आफैं गएर क्षमता वृद्धिका लागि काम गरेका दास भन्छन्, ‘यो बाहिरबाट आयात भइरहेका लग्जरीयस गाडीभन्दा सस्तो, कम खर्चिलो र सर्भिसिङको धेरै झन्झट नपर्ने खालको छ ।’

मुलुककै एकमात्र स्वदेशी गाडी उत्पादक कारखाना प्रतिस्पर्धाको बजारमा आफ्नै गतिमा छ । मुस्ताङ म्याक्स हुलास मोटर्सको सबैभन्दा पछिल्लो उत्पादन हो । किसानका लागि उपयोगी हुने पावरकार्टबाट उत्पादन थालेको उक्त कम्पनीले असजिलो कर प्रणाली र प्रतिस्पर्धात्मक बजारमा नाक जोगाउनकै लागि काम जारी राखेको महाप्रबन्धक सुरेन्द्र गोल्छा बताउँछन् । भन्छन्, ‘हामीले उत्पादन थाल्यौं, कम्पनी नाफामा जान सकेन । तर नाककै लागि पनि उत्पादन रोकेका छैनौं, जारी छ ।’

पछिल्ला एक दशकमा डिजाइनमा गरिएका फेरबदलले हुलास मुस्ताङ म्याक्सम्म आइपुगेको उत्पादन केही राहत दिने खालेको भएको उनले बताए । हुलास मोटर्सले गाडी उत्पादनका लागि केही सामान चीन, केही भारतीय कम्पनी र चेसिजलगायत केही पूर्वाधारका सामान आफैं बनाएर गाडी तयार पार्ने गरेको छ । गोल्छा भन्छन्, ‘हाम्रो प्रचार भड्किलो छैन, जसले गाडीको क्षमता बुझ्छन्, उनीहरूले खोज्छन् । हामी बनाएर दिन्छौं ।’ उनका अनुसार १४ लाखदेखि सुविधाअनुसार बढीमा २० लाखसम्म पर्ने मुस्ताङ गाडीमा गोरखकालीका टायर प्रयोग गरिएका छन् । सिट र बनोटमा धेरै सामान स्वदेशमै उत्पादन गरिएका उपयोग भएका छन् ।

एउटा लटमा ३/३ दिनको फरक पारेर पाँच गाडी उत्पादन गर्न छिटो गरे ५२ दिन लाग्ने प्राविधिकहरूको भनाइ छ । प्रधानमन्त्रीले नै स्वेदशी गाडी चढ्ने भएपछि उत्पादन प्रवर्द्धनका निकै आशावादी देखिएका गोल्छा भन्छन्, ‘धेरै उतारचढाव भोगेर पनि हामीले कारखानालाई बन्द गरेनौं । बरु चाहिने पूर्वाधार थप्दै ल्याएका छौं । नेपाली उत्पादनको दिन फेरिन्छ भन्ने आस लागेको छ ।’